Verhaal oud deelnemer GaandeweG
Iris Knaap uit Deventer
Ritueelbegeleiding GaandeweG september 2015
Na mijn opleiding Ritueelbegeleiding ben ik mijn bedrijf Iris Knaap Ritueelbegeleiding gestart ‘Voor een afscheid in de kleuren van je hart’.
Ik creëer afscheidsceremonies met beeldende taal, symboliek, rituelen en kleur. En met een tintje ‘er is meer tussen hemel en aarde’- als dat kan/past. In tijden van duisternis probeer ik een lichtje te zijn voor anderen en hen hoop en troost te bieden.
De opleiding tot ritueelbegeleider bij GaandeweG was kort en praktisch en begon vrij snel nadat ik had besloten me te laten omscholen, dus ik kon meteen instappen.
Het plotselinge overlijden van mijn moeder (en alles wat ik daar rondom heen zelf meemaakte) bracht mij ertoe de kennis en ervaring met de uitvaartwereld die ik al had, om te buigen naar het zetten van concrete stappen. Ritueelbegeleiding bleek mijn roeping, het voelde als herkenning en thuiskomen. Het was de leukste opleiding die ik ooit heb gevolgd; wat een creativiteit is er naar boven gekomen! Zowel in taal als in denken en ook gewoon concreet door iets te maken met je handen.
Wat heb je er geleerd (naast de tools voor het vak)?
Naast de tools voor het vak heb ik meer geleerd dan ik dacht. En dat als je je hart openzet om te geven en te ontvangen, er mooie dingen kunnen gebeuren. In dit vak is het essentieel om bij jezelf te blijven, omdat families in al hun kwetsbaarheid feilloos aanvoelen of je oprecht bent of niet.
Wat ik ook heb geleerd en inmiddels zelf heb ervaren is dat de klik tussen uitvaartbegeleider en ritueelbegeleider van essentieel belang is. Net zoals de docentes van de opleiding, Margreet en Esther, een gouden combinatie zijn die elkaar perfect aanvullen (en dit dus mede debet is aan het al dan niet slagen van de opleiding), is het van groot belang dat een uitvaartbegeleider de meerwaarde van een ritueelbegeleider ziet en dit ook uitdraagt, naar families én collega’s toe. Als je je ervan bewust bent wat je voor elkaar kunt betekenen, straal je dat samen uit en voelen anderen dat het klopt.
Ik heb mijn roeping gevonden in ritueelbegeleiding. Eindelijk doe ik nu iets wat ik kan en helemaal in mijn vingers heb. Het gaat me zo natuurlijk af, het is alsof ik dit werk al jaren doe! In dit vak komen al mijn talenten bij elkaar: Creativiteit, schrijven, spreken, luisteren, troosten. Oprecht er zijn voor mensen, met tijd, aandacht en empathie. Ik ervaar geen stress door dit werk. De enige stress heb ik in de stille periodes, als de telefoon maar niet gaat en er erg veel tijd zit tussen twee meldingen. Op zo’n moment slaat de twijfel echt enorm toe.
Ik houd van de echtheid die ik ontmoet in de gesprekken met families. Met de dood gaan alle maskers af en ontmoet je de ware kern van mensen. De opsmuk is weg; je ziet alleen nog de puurheid van de mens in al haar kwetsbaarheid en schoonheid. Als ervaringsdeskundige voel ik telkens weer een diepe, universele verbondenheid met de families die ik nabij mag zijn. Door deze verbondenheid voelt mijn troost aan hen ook als troost voor mezelf. Ik ben dankbaar voor het vertrouwen dat mij wordt geschonken.
Het mooie aan dit werk vind ik het steeds weer zoeken naar verbinding en verdieping, naar het weven van de rode draad door alle onderdelen van de plechtigheid heen. En het aan families uitleggen wat de meerwaarde kan zijn van een ritueel en er dan in slagen hen te overtuigen, al stond men er in eerste instantie wat argwanend tegenover. Dat vind ik echt kicken! Dan is mijn missie als ritueelbegeleider geslaagd. Want ik word dan wel ‘verkocht’ als ‘spreker’, ik BEN een ritueelbegeleider.
Bij herdenkingen rondom Allerzielen (ik ben als ritueelbegeleider verbonden aan de Kunstgroep van de Stichting Levende Namen in Lochem), op WereldLichtjesDag, binnen verpleeghuizen, op uitvaartbeurzen, informatiemiddagen, gespreksgroepjes rondom het thema dood/verlies/rouw, e.d. en natuurlijk bij de uitvaarten zelf.
En uiteraard bij het gesprek met de familie. Tijd en aandacht zijn daarbij belangrijk. Ik ga pas weg als het klaar is. Ik hoor regelmatig dat men het als zeer prettig heeft ervaren dat ik in alle rust luisterde en geen enkele keer op mijn horloge keek (die ik overigens niet eens heb!).
Naast het ‘werk’ spreek ik daarbuiten (op verjaardagen, tijdens de koffiegesprekken met gemeenteleden na afloop van de kerkdienst, in een groepje met andere vrouwelijke ondernemers, eigenlijk in elke ontmoeting waar het ter sprake komt en passend is) zoveel mogelijk over verbinding, de liefde die met de dood niet sterft en over dat de dood geen einde is maar een nieuw begin.
Waar het kan, zet ik het antroposofische gedachtegoed rondom sterven in het licht.
Ik zou mensen aanraden deze of welke opleiding dan ook te volgen omdat het mijns inziens altijd goed is om je als mens te blijven ontwikkelen. En als je je hart volgt en bewust kiest voor een richting die bij je past, voelt het niet als ‘een opleiding doen’ maar is het verrassend leuk om te leren! Laat je wel vooraf goed en eerlijk informeren over de kansen op werk. Want hoe mooi de opleiding ook was en hoeveel ik ook heb geleerd… de concurrentie is erg groot en veel uitvaartbegeleiders verzorgen ook de invulling van de plechtigheid zelf, inclusief het levensverhaal. Ook al regelmatig gehoord: uitvaartbegeleiders willen families niet met extra kosten voor een ritueelbegeleider opzadelen, dus zij stimuleren hen dan zoveel mogelijk zelf te doen, of de uitvaartbegeleider ‘maakt er iets van’.
De opdrachten blijven ver achter bij mijn verwachtingen, hoeveel netwerkgesprekken ik ook heb gevoerd en nog steeds voer en hoe vaak ik ook adverteer of me anderszins zichtbaar maak. Ik voel me net een roepende in de woestijn. Ik ben gelukkig nog steeds creatief genoeg in het bedenken van nieuwe dingen, maar de bron raakt zo langzamerhand wel een keer uitgeput. En dat is erg frustrerend, want ik wil zo graag en heb zoveel liefde in me om uit te delen, ik kan zo van toegevoegde waarde zijn… kijk maar eens op mijn website irisknaap.nl naar de mooie reacties van families!
Ik zou het fijn vinden als uitvaartbegeleiders zich meer bewust zouden zijn van de meerwaarde van een ritueelbegeleider en families als vanzelfsprekend zouden attenderen op wat een ritueelbegeleider hen aan extra’s kan bieden, want ik heb toch het gevoel dat op dat gebied nog heel wat werk te verrichten valt.